Nog jaren jeuk van eikenprocessierups: „We hebben een kwetsbaar systeem gecreëerd”

DRONTEN - De bestrijding van de eikenprocessierups is sinds enkele jaren een nieuwe taak voor lokale overheden. Bij de gemeente Dronten houdt Hendrik Pars, specialist groentechniek, zich ermee bezig. Hij vertelt dat het herstel van het natuurlijk evenwicht het belangrijkste is: „Maar dan heb je het echt over jaren.”

Wat doet de gemeente Dronten allemaal om de eikenprocesrups te bestrijden?
Hendrik Pars: „Het beste dat je kunt doen is voorkomen. De plaagdruk is gekoppeld aan het aantal eiken dat je hebt. De oude eikenlanen vormen eigenlijk snelwegen voor de eikenprocessierups. We zijn bezig om het aantal eiken te verminderen. Bij nieuwe projecten planten we veel minder eiken dan vroeger. We zoeken het in diversiteit, ofwel meerdere soorten.”

Eigenlijk gaat het om het stimuleren en herstellen van natuurlijk evenwicht?
„Inderdaad. Door in het verleden in Nederland heel veel eiken te planten, hebben we een heel kwetsbaar systeem gecreëerd. Maar voor je dat hersteld hebt, dan heb je het echt over jaren.”

Daar hebben we dus niets aan als we op dit moment last hebben van die rups.
„Dat klopt. Daarom zijn we sinds eind april bezig met het bespuiten van jonge rupsen die nog geen brandharen hebben. Daar zijn we vorig jaar mee begonnen. En daarnaast zuigen we vanaf juni de rupsen weg als ze eenmaal brandharen hebben.”

Met wat voor middelen bespuiten jullie de rupsen?
„Daar gebruiken we twee biologische middelen voor. Die spuit je op verschillende momenten op de rups of op het blad. En die doden de rups.”

We lezen dat vogels er schade van kunnen ondervinden als ze het binnenkrijgen.
„Dat is ook de reden waarom we er heel terughoudend mee zijn. We proberen een goede afweging te maken tussen enerzijds het gezondheidsbelang en anderzijds de ecologische impact. We passen het minimaal toe en alleen in situaties waar veel overlast is. We gebruiken dit soort middelen nóóit als er beschermde soorten vogels zijn en ook niet in natuur- en bosgebieden. We zien het als een tijdelijke maatregel, die we weer afschalen als het natuurlijk evenwicht zich herstelt.”

Hoe druk zijn jullie met de eikenprocessierups?
„Er zijn twee personen die zich bezighouden met het inventariseren en het monitoren. Rond half mei kruipen ze naar de nesten. Dan ontwikkelen ze de brandharen en neemt de overlast fors toe. Op dat moment schakelen we onze aannemer in, die de nesten wegzuigt.”

„Verbeter de wereld en begin bij jezelf”, schrijft een lezer ons. Hij vindt dat de inwoners dit soort plagen deels zelf kunnen voorkomen met groene tuinen. Zit daar wat in?
„Zeker weten, ik beaam dat helemaal! Biodiversiteit heeft een positief effect op plaagonderdrukking. Daar zijn wij als gemeente mee bezig en ook de inwoners kunnen daar iets aan doen. Het zou héél mooi zijn als zij hun tuinen onttegelen. Dus meer beplanting en meer biodiversiteit.”

Hebt u daarvoor nog tips voor de inwoners?
„Er gebeurt op dit thema heel veel in Nederland. Ik kan ze in ieder geval verwijzen naar twee websites: maakgrijsgroener.nl en mijnvogeltuin.nl. Daar kun je jouw situatie invoeren en krijg je advies op maat. Als we er samen aan werken gaat het een stuk beter, ook met plaagbeheersing.”

Hoe groot is het probleem van de eikenprocessierups in Dronten als je het vergelijkt met andere gemeentes?
„De grootste concentraties zitten in Brabant en Drenthe. In de rest van het land is de situatie overal ongeveer hetzelfde. Wel zijn er altijd wat pieken. Wij merkten zelf dat er vorig jaar in Swifterbant en het Swifterbos een hoge besmetting was, veel hoger dan het jaar ervoor.”

Hebben jullie een indruk hoeveel Drontenaren er last van hebben?
„Er zijn behoorlijk wat mensen die meldingen doen. Tussen 2017 en 2018 is het aantal nesten verdubbeld en van 2018 op 2019 is het aantal verdrievoudigd. Richting 2020 zagen we het wat afvlakken.”

Het is knap irritant als je ermee in aanraking komt.
„Jazeker. De één reageert er anders op dan de ander. Het kan allerlei effecten hebben. In het gunstigste geval is het alleen jeuk, maar als je het inademt kan het ook leiden tot benauwdheid, moeite met slikken, overgeven, duizeligheid of koorts.”

Als je beroepsmatig met die eikenprocessierups bezig bent, zit je dan de hele zomer te krabben?
„Er zijn protocollen, er wordt alles aan gedaan om die brandharen buiten te houden. Maar het gebeurt dat mensen die de inventarisatie doen jeuk hebben. Als je een rood-wit lintje om een dikke eik knoopt, dan zit je nu eenmaal met je borst tegen die boom aan.”